Các nhà khoa học cho biết: Sự thiếu công bằng và do dự về vắc-xin khiến biến thể Omicron có nhiều khả năng lây nhiễm cao hơn so với các biến thể trước đây

Nhiều quốc gia giàu có nhất thế giới đã dành cả năm qua để tích trữ vắc-xin coronavirus, mua nhiều lần, liên tục để tiêm chủng đủ liều cho công dân của mình và tích trữ, không thực hiện được lời hứa chia sẻ vắc-xin với những nước nghèo và đang phát triển. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết cách tiếp cận này là “tự làm hại chính mình” và “vô đạo đức”.

Một biến thể mới và có khả năng lây nhiễm cao hơn các biến thể trước có thể xuất hiện từ một khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp.

Biến thể mới với tên gọi Omicron, lần đầu tiên được thấy ở Nam Phi, mặc dù không rõ liệu nó có bắt nguồn từ đây hay không hay liệu nó được đưa vào quốc gia này từ những nơi khác trong khu vực.

Các nhà khoa học cho biết vi rút có nhiều khả năng đột biến ở những nơi có tỷ lệ tiêm chủng thấp và khả năng lây nhiễm cao.

Michael Head, nhà nghiên cứu cấp cao về sức khỏe toàn cầu tại Đại học Southampton, nói với CNN rằng “Nó có thể đã xuất hiện ở một quốc gia khác và được phát hiện ở Nam Phi, nơi có năng lực và khả năng giải trình tự gen rất tốt … nó có thể là hậu quả của một đợt bùng phát, có thể là ở một số khu vực của châu Phi cận Sahara, với tỷ lệ tiêm chủng thấp”.

Ông nói thêm: Sự xuất hiện của các biến thể mới là hệ quả tự nhiên của việc thế giới tiêm chủng quá chậm, chúng ta vẫn có một lượng lớn dân số chưa được tiêm chủng, ở châu Phi cận Sahara, và những vùng lân cận rất dễ bị bùng phát. Các biến thể mới của vi rút đã từng gây ra vấn đề trong quá khứ đều xuất hiện từ những nơi từng trải qua các đợt bùng phát lớn, không được kiểm soát, chẳng hạn như biến thể Alpha lần đầu tiên được phát hiện ở Anh vào tháng 12 năm ngoái và ở Ấn Độ vào tháng Hai vừa qua.

Biến thể Omicron đã lan rộng khắp thế giới – tính đến Chủ nhật ngày 28/11/2021, nó đã được phát hiện ở một số quốc gia bao gồm Nam Phi, Botswana, Úc, Anh, Đức, Ý và Bỉ.

Nhiều quốc gia trên thế giới đã nhanh chóng đóng cửa biên giới với du khách đến từ các quốc gia trong khu vực như Nam Phi, Botswana, Zimbabwe, Namibia, Lesotho, Eswatini, Mozambique và Malawi.

Jeremy Farrar, giám đốc của Wellcome Trust, cho biết biến thể mới cho thấy lý do tại sao thế giới cần đảm bảo khả năng tiếp cận công bằng hơn đối với vắc xin và các công cụ y tế công cộng khác.

“Các biến thể mới là một lời nhắc nhở cho chúng ta rằng đại dịch còn lâu mới kết thúc. Bất bình đẳng trong việc phân bổ vắc-xin là nguyên nhân sẽ kéo dài đại dịch”.

Theo WHO, chỉ 7,5% người dân ở các nước thu nhập thấp đã được tiêm ít nhất một liều vắc xin coronavirus. Trong 8 quốc gia bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi lệnh cấm du lịch liên quan đến biến thể Omicron, tỷ lệ dân số đã tiêm ít nhất một liều vắc-xin dao động từ 5,6% ở Malawi, và 37% ở Botswana.

Trong khi đó, 63,9% người dân ở các nước có thu nhập cao đã được tiêm ít nhất một mũi như ở Liên minh Châu Âu và Hoa Kỳ là khoảng 70%.

Ông Head nói: “Việc thiếu khả năng tiếp cận với vắc xin là một vấn đề lớn. Các quốc gia giàu có đang tích trữ liều lượng cao hơn những gì họ thực sự cần và không tuân theo các cam kết tài trợ vắc xin cho COVAX hoặc trực tiếp cho chính các quốc gia đang thiếu hụt vắc xin”.

COVAX là chương trình chia sẻ vắc xin toàn cầu của WHO. Tính đến tháng trước, 537 triệu liều đã được vận chuyển thông qua chương trình tới 144 quốc gia – một tỷ lệ nhỏ so với 7,9 tỷ liều đã được phân bố trên toàn cầu cho đến nay.

Mục tiêu của WHO là có 40% dân số ở tất cả các quốc gia được tiêm chủng vào cuối năm 2021 và 70% vào giữa năm tới dường như đã nằm ngoài khả năng, chỉ có hai quốc gia châu Phi – Maroc và Tunisia – hiện đang trong quá trình đạt được mục tiêu.

Theo ông Gordon Brown, cựu Thủ tướng Anh, đại sứ của WHO về tài trợ y tế toàn cầu nói rằng: Thất bại trong việc đưa vắc xin đến với người dân ở các nước đang phát triển đang trở lại ám ảnh chúng tôi. Chúng tôi đã được báo trước – tuy nhiên chúng tôi vẫn ở đây. Covid không chỉ lây nhiễm cho những người không được bảo vệ mà còn đang gây đột biến với các biến thể mới xuất hiện từ các quốc gia nghèo nhất, giờ đây đang đe dọa ngay cả những người đã được tiêm chủng đầy đủ ở các quốc gia giàu có nhất trên thế giới”.

Tiến sĩ Richard Lessells, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học KwaZulu-Natal ở Durban, Nam Phi cho biết: Phản ứng của các nước giàu có trước thông tin các nhà khoa học Nam Phi phát hiện ra một biến thể mới là một ví dụ cho sự ích kỷ của chính họ.

Tôi thấy khủng khiếp và thực sự đau buồn … không chỉ là lệnh cấm du lịch đang được thực hiện bởi Vương quốc Anh và Châu Âu mà đó là phản ứng duy nhất và mạnh nhất. Không có kế hoạch hỗ trợ nào cho biết rằng họ sẽ cung cấp cho các nước Châu Phi để giúp chúng tôi kiểm soát đại dịch và đặc biệt là không đề cập đến việc giải quyết sự bất bình đẳng về vắc xin mà chúng tôi đã cảnh báo cả năm nay”.

Theo CNN

https://edition.cnn.com/2021/11/28/world/omicron-coronavirus-variant-vaccine-inequity-intl-cmd/index.html